México, en campaña para elixir a sucesora de López Obrador

Claudia Sheinbaum e Xóchitl Gálvez son as principais candidatas para suceder o carismático Andrés Manuel López Obrador (AMLO), nas eleccións á presidencia dos Estados Unidos Mexicanos. O pasado 1 de marzo iniciouse de xeito oficial unha longa campaña para as eleccións que terán lugar o 2 de xuño, e serán as máis grandes da historia do país. Ademais da Presidencia da república, case 100 millóns de mexicanos e mexicanas elixirán máis de 20.000 cargos públicos, renovando os 128 integrantes do Senado, os 500 do Congreso e miles de cargos de nivel inferior en diversas entidades federativas e concellos. Tres novidades Por primeira vez desde 2006, López Obrador non estará presente nas papeletas, dada a imposibilidade legal de reelección, feito que vai ter influencia na campaña, pois o seu carisma e a súa popularidade son superiores aos de calquera outro político mexicano. Carisma e popularidade que non ten a persoa que conta co seu apoio, Claudia Sheinbaum, e que encabeza a candidatura Sigamos Facendo Historia, formada por Morena, Partido do Traballo e Partido Verde. Pero Claudia non é unha descoñecida, leva moitos anos na actividade política traballando con AMLO, e até xuño pasado era a xefa de Goberno da Cidade de México, capital e principal centro político e económico do país, con máis de 20 millóns de habitantes. As enquisas publicadas anuncian unha vitoria da candidata de Morena, pero os dous meses que restan para as eleccións son unha eternidade Outro elemento novidoso é a decisión adoptada polos dous partidos históricos que tradicionalmente sustentaban o sistema político mexicano, o PRI (que gobernou o país durante 70 anos seguidos) e o conservador PAN; despois da espectacular derrota sufrida hai seis anos, e xunto co social-demócrata PRD crearon unha candidatura única á presidencia, baixo a denominación Fronte Ampla por México, e encabezada pola empresaria Xóchitl Gálvez. Unha última e salientábel novidade atopámola no feito de que o terceiro estado máis poboado do continente americano, un estado considerado ademais moi machista, vai contar cunha presidenta muller; pois das candidaturas admitidas polo Instituto Nacional Electoral, só a de Claudia Sheinbaum e a de Xóchitl Gálvez contan con apoios suficientes, e unha delas farase coa vitoria. Hai xusto un ano escribía neste mesmo medio sobre as importantes medidas da Cuarta Transformación que permitiron a México e á súa poboación mellorar en distintos ámbitos. Algunhas poden semellar excesivamente tímidas, pero conseguiron rachar con varios decenios de políticas neoliberais. Pero tamén houbo erros, problemas de comunicación e a imposibilidade de cumprir algunha promesa, por impericia ou pola imposibilidade de superar obstáculos incrustados no aparato estatal, sendo o exemplo máis coñecido o non esclarecemento total da participación do exército na desaparición dos normalistas de Ayotzinapa. Todo iso vaise avaliar agora, e o electorado decidirá entre dúas opcións. En que centran os discursos? A candidata da dereita, Xóchitl Gálvez, até agora ten centrado o seu discurso na necesidade de que as mulleres rachen o teito de cristal e, sobre todo, en propostas de man dura contra a violencia, collendo un problema central e moi sensíbel na sociedade mexicana para ocultar as súas propostas neoliberais. O seu discurso vese apoiado por campañas en redes sociais, acusando a AMLO e a candidata de Morena de relacións co narcotráfico, campañas amplificadas por importantes medios de comunicación norteamericanos e alemáns. Pola súa parte, Claudia Sheinbaum comprométese a seguir afondando na Cuarta Transformación, cun programa nacionalista, de defensa da soberanía, de control dos recursos, recuperación da produción alimentaria, promoción económica, atallar a violencia e medidas asistenciais para mellorar as condicións de vida da poboación. As enquisas publicadas anuncian unha vitoria da candidata de Morena, pero sabemos que os dous meses que restan para a data das eleccións son unha eternidade, e hoxe hai múltiples mecanismos para tentar mudar a percepción e o ánimo da poboación, co obxectivo de mudar o seu previsíbel comportamento electoral. Ademais, tratándose de América Latina debemos ter sempre presente quen é o veciño do norte, veciño que sempre que ten oportunidade leva adiante accións de desestabilización e inxerencia nos asuntos internos de outros estados.