A incerteza sobre a prórroga de Ence serviu para fraguar o proxecto de Altri na Ulloa

A entrada en xogo do Proxecto Gama, impulsado pola Xunta da Galiza e a multinacional lusa Altri para instalar unha macrocelulosa en Palas de Rei (A Ulloa), non é casual nin aparece de maneira espontánea á calor dos fondos Next Generation. É algo que leva cocéndose desde hai tempo e que se materializou definitivamente nese escenario financeiro potencialmente favorábel. Convén sinalar, para quen descoñeza a natureza simbionte do sector celulósico, que o PP e, nalgún momento da historia recente e a escala menor, tamén o PSOE, actúa como garante político de estabilidade no ecosistema social, económico e político desta industria no noso país. O "proceso Altri" iniciaríase coa espera aberta pola posíbel declaración da Audiencia Nacional sobre a prórroga de Ence. Como é sabido, en xullo de 2021, a Audiencia Nacional declara improcedente a prórroga e a subseguinte presentación de recurso ante o Tribunal Supremo por parte da pasteira confirmou un compás de incerteza e inestabilidade. A posibilidade real dunha decisión en firme que nun futuro a curto prazo puidese forzar o abandono da concesión e da ocupación marítimo-terrestre de Lourizán (Pontevedra) debeu desatar o nerviosismo e estimular a procura dun plan B: apostar todo na planta de Navia, en Asturias, ou encontrar un novo emprazamento para a celulosa. En Navia deberon ver que non podían asumir, por limitacións físicas do emprazamento, un incremento case do 60-70% da capacidade produtiva. Ademais, mudar todo o aparato produtivo para alá implicaba a renuncia a aproveitar as masas de eucalipto do suroeste galego, por encarecemento dos prezos de transporte. Esa renuncia situaría nas mellores condicións as celulosas do norte de Portugal. Papel tisú e lyocell A posibilidade de resetear e comezar nun novo emprazamento, lonxe da beiramar, debeu pór o foco nas Pontes (xunto ao río Eume) e, pode que por primeira vez, no predio de Leandro Quintas, en Palas de Rei, con acceso ao río Ulla. Nese contexto, pode que se tivese valorado a posibilidade de impulsar un proceso industrial integrado, con maior valor engadido: celulosa e papel tisú (o proxecto de sempre de Ence) ou celulosa solúbel e lyocell, aproveitando a demanda crecente de fibra para a industria téxtil. Nesta altura, e no medio dun debate para elixir o proceso industrial integrado a implantar –celulosa e papel tisú, como Ence, ou celulosa solúbel e lyocell, como demanda a industria téxtil–, créanse os fondos Next Generation, para reactivar a economía e a industria europea pos Covid. Este fondo incorporou criterios estritos de sustentabilidade para, en concorrencia competitiva, asignar recursos económicos a proxectos industriais. Vista esa tesitura, e asumindo que tería que investir con capital propio a maior parte do custo dunha nova planta, Ence decidiría apostar todo á decisión xudicial do Supremo, sen renunciar a propoñer algún novo proxecto industrial. Dos estudos financeiros e de mercado desa nova planta de celulosa nun novo emprazamento, tras a posíbel expulsión de Lourizán, debeu saír a idea do novo proxecto na localidade das Pontes de reciclaxe de papel e cartón. A segunda celulosa Foi o citado escenario de incerteza o que estimularía a percepción de novas perspectivas no sector da celulosa. Cando apareceron os fondos Next Generation, ante un escenario enormemente favorábel para grandes proxectos industriais, mediando a decisión tomada por Ence, Alberto Núñez Feixoo e a súa contorna político-empresarial prepararon un novo movemento para afianzar e blindar o seu modelo monte-industria, recuperando a idea xa vella da segunda celulosa. Nesa altura, no panorama forestal galego levaban anos operando as celulosas portuguesas, que se limitaban a concursar puntualmente por algún lote de madeira. Pero desde a moratoria lusa, entrou directamente á procura de terreos a Navigator, é dicir, a fusión dos máis importantes grupos pasteiro-papeleiros de Portugal: a Portucel e a Soporcel. Introducir un novo axente no sistema comezou a verse como unha necesidade. Atraer un socio industrial portugués parecía o máis lóxico. A idea da planta integrada de pasta solúbel de celulosa e fibra téxtil converteríase no leitmotiv para atraer o socio portugués. En Portugal, Altri leva moitos anos a fabricar pasta solúbel. É unha multinacional de longa traxectoria, propietaria desde 2006 dunha celulosa ben coñecida na Galiza: a Celbi, nos montes do Irixo. As conversas entre parceiros –Altri e o consorcio público-privado galego Impulsa– frutificaron o 1 de outubro de 2021, cando se asinou o acordo e se decidiu avanzar coa elaboración dun proxecto integrado de celulosa e fibra, aproveitando a existencia do poderoso clúster téxtil nucleado ao redor de Inditex. Sendo conscientes da imposibilidade de desenvolver un proxecto das características do Gama sen atrancos sociais, aparecen Alcoa e A Mariña. A preocupación social na Mariña axudou a colocar Altri Nun escenario dramático, de ansiedade e preocupación social xeneralizada na comarca da Mariña, o PP levou ao Parlamento de Galiza o 8 de febreiro de 2022 unha proposta de declaración institucional que vinculaba o proxecto de "biofábrica" de fibras téxtiles de Altri coa Mariña. A declaración aprobouse ese mesmo día por unanimidade, nunha xogada que desvendou a falta de perspicacia da oposición, integrada na altura por BNG e PSdeG. Tratouse dun engano manifesto. Da Mariña á Ulloa O 19 de abril, dous meses despois de aprobar a declaración institucional que vinculaba Altri coa Mariña, a Xunta de Galiza e a compañía portuguesa anunciaron que o emprazamento definitivo sería en Palas de Rei (comarca da Ulloa). Utilizaron a urxencia e preocupación social da comarca da Mariña para colar politicamente e condicionar a localización futura do emprazamento verdadeiro na Ulloa. Fica claro que, en febreiro de 2022, cando se debatía a iniciativa do PP no Parlamento galego, obviamente a Xunta e Altri xa pensaban no emprazamento definitivo no predio que Leandro Quintas posúe na localidade ulloá de Palas de Rei.