A miña lectura preferida dos últimos tempos pártese en dous nunha mortalla. Creba, case polo medio das súas case 400 páxinas, e logra exactamente o mesmo efecto en quen o le. Mentres a historia transcorre nos últimos suspiros do século dezaseis, nunha pequena vila inglesa poboada por xente labrega e artesá, todo iso resulta ser o menos importante. A tecla reside nunha exaltación deliciosa da beleza para que todo chegue a romperse. Esa ruptura, coñecida ou temida, por agardada, chama por nós.
A luz dourada, a calor, as abellas, as mazás, as leiras, o bosque e as aves nocturnas que nos embebedan na primeira parte van desembocar na máis absoluta das escuridades. Sen telo imaxinado nin por un segundo, atopámonos inmersas no loito dunha nai que perde o seu fillo dunha das formas máis lacerantes que se nos poidan ocorrer. De súpeto, sen previo aviso, sen anestesia. Esa nai.
Non desvelarei a fonte do meu maior entusiasmo literario en anos porque quen sabe, sabe, e quen non, merece descubrilo por si mesma. Pero a min, un ano despois daquela catarse que tomou a forma de experiencia lectora, continúanme aparecendo o sudario e aquelas mans amantes que o enrolan, a silueta do neno, a comitiva fúnebre e a picada na metade do estómago. E a dor, esa dor profunda que recoñecemos porque só pode emanar da máis pura e xenuína expresión do amor.
O cóctel de imaxes e emocións que parten dunha tea branca regresou hoxe na súa totalidade, outra vez sen preaviso e na súa máxima expresión. O xurado do World Press Photo, un dos premios de fotografía máis prestixiosos do mundo, acaba de recoñecer como foto do ano a imaxe dunha muller palestina aferrada ao corpo amortallado da súa sobriña de cinco anos. Tomada o 17 de outubro pasado nun hospital de Gaza polo fotógrafo gazatí Mohammed Salem, amosa un contraste entre a explosión de cores brillantes da túnica da persoa viva sobre o lenzo en branco das baldosas de mármore e a mortalla da crianza morta.
Non hai ningún rostro, pero toda a emoción está presente. Non acontece na casa de A, nin naquel século, nin é a mesma muller, nin abraza un neno, pero rememora a mesma dor que agroma do libro. Outra aperta. Outro peito lacerante. Outra creba. A dor que nos sangra dende a perda, a inxustiza e a violencia e nos apela dende a arte, a literatura, a fotografía e a vida. Nada do que nos doe é ficción.
